Omurgasız Hayvanlar
Diğer video izleme seçenekleri
OMURGASIZLAR ŞUBESİ
✔ Sinir şeridi karın bölgesinden geçer.
✔ Notokord bulundurmazlar.
✔ Dış iskelet görülür. (Genellikle)
✔ Açık kan dolaşımı görülür. (Genellikle)
✔ Omurgasızlar; süngerler, sölenterler, solucanlar, yumuşakçalar, eklem bacaklılar ve derisi dikenliler olmak üzere altı sınıftan oluşur.
1) Süngerler:
✔ En ilkel hayvandır.
✔ Genellikle tuzlu sularda yaşarlar. Tatlı sularda yaşayan türleri de vardır.
✔ Süngerlerin vücutlarında çok sayıda por (delik) bulunur.
✔ Porlardan geçen su içerisinde bulunan besinleri özelleşmiş hücreleri (amoeboidler) ile alıp sindirirler.
✔ Embriyolarından iki tane embriyonik tabaka olduğundan sistemleri gelişmemiştir.
✔ Azotlu boşaltım atığı amonyaktır.
✔ Atık maddelerini vücutlarının ortasında bulunan oskulum boşluğundan atarlar.
✔ İç iskelete sahiptirler.
✔ Tomurcuklanma ile ürerler.
✔ Euspongia officinalis Doğu Akdeniz kıyılarında yaşayan en tanınmış sünger türüdür. Bu sünger, banyo süngeri olarak kullanılır.
2) Sölenterler:
✔ Genellikle denizlerde yaşar. Ancak tatlı sularda yaşayan türleri de vardır.
✔ Bazı türlerinde dış iskelet vardır. (Mercan)
✔ Embriyosunun yapısındaki embriyonik tabaka sayısı iki tane olduğunda n sistemler tam olarak gelişmemiştir.
✔ Sinir sisteminin görüldüğü ilk canlı grubudur. Bu sinir sistemi oldukça basittir. İlk sinir hücresi bu canlılarda görülmüştür.
✔ Vücutlarının merkezinde bir vücut boşluğu bulunur. Ağızları ile aldıkları besinleri burada sindirir. Atık maddelerini de bu boşluğa bırakır. Ağızlarını aynı zamanda anüs olarak kullanarak atık maddelerini dışarı atarlar.
✔ Ağızlarının etrafında tentekül adı verilen uzantılar vardır. Bu yapılar ile avlarını yakalayabilirler.
✔ Vücutlarının dışında yakıcı kapsüller vardır. Bu yakıcı kapsüller düşmanlara karşı korunmalarında görev yapar. Bazı sölenterlerde yakıcı kapsüller ölümlere neden olabilir.
✔ Tomurcuklanma ve metagenez ile üreme yaparlar.
Örnek: Deniz anası, hidra, medüz, mercan ve deniz şakayığı…
3) Solucanlar:
✔ Yassı, yuvarlak ve halkalı olmak üzere üç grubu ayrılır.
a) Yassı Solucan
✔ İnce, yassı vücutları vardır.
✔ Durgun sularda ve gölcüklerde serbest olarak ya da bir canlı vücudunda parazit olarak yaşayabilirler. Holozoik ya da parazit olarak beslenirler.
✔ Tek açıklıklı sindirim sistemleri vardır. Ağız aynı zamanda anüs olarak görev yapar.
✔ Merkezi sinir sisteminin ve özelleşmiş boşaltım organının ilk kez görüldüğü canlıdır.
✔ Solunum organları yoktur. Solunumlarını vücut yüzeyi ile yaparlar.
✔ Genellikle hermafrodittirler ve kendi kendini dölleyebilirler. Ayrıca rejenerasyon ile eşeysiz üreyebilirler.
✔ Örn: Tenya, Karaciğer kelebeği, Planarya…
b) Yuvarlak Solucan:
✔ İnce, uzun ve yuvarlak vücutları vardır.
✔ İki açıklıklı (tam) sindirim sisteminin ilk görüldüğü canlıdır.
✔ Solunum ve boşaltım için özelleşmiş organları yoktur. Vücut yüzeyi ile gerçekleştirirler.
✔ Sularda ve nemli topraklarda serbest olarak ya da bir canlı vücudunda parazit olarak yaşayabilirler. Holozoik ya da parazit olarak beslenirler.
✔ Ayrı eşeylidirler.
✔ Örnek: Trichinella spiralis Wuchereria bancrofti
c) Halkalı Solucan:
✔ Vücutları halkasal ve segmentlidir.
✔ İki açıklıklı sindirim sistemine sahip olup, sindirim kanalında özelleşmelere sahiptir.
✔ Karada ya da suda yaşayan türleri vardır.
✔ Suda yaşayanları solungaç, karada yaşayanları deri solunumu yapar.
✔ Nefridyum denilen boşaltım organları vardır. Azotlu boşaltım atıkları amonyaktır.
✔ Kapalı dolaşım görülür. Hemoglobinleri kan plazmasında bulunur.
✔ Hermafrodittirler.
Örnek: Toprak solucanı, poliket, sülük…
4) Yumuşakçalar:
✔ Vücutları yumuşaktır. Bazı çeşitlerinde dış iskelet bulunur. (Midye, salyangoz…)
✔ Genellikle sularda yaşarlar. Nemli topraklarda yaşayanları da vardır. Genellikle holozoik beslenirler.
✔ Suda yaşayanları solungaç solunumu yapar.
✔ Bazı türlerinde kapalı kan dolaşımı görülür. (Ahtapot, mürekkep balığı…) Hemoglobinleri kan plazmasındadır.
✔ İç organları gelişmiştir.
✔ toprağı kazma, sürünme, avlarını yakalama gibi görevler için özelleşmiş ayakları vardır.
✔ Ayrı eşeylidirler ve eşeyli üreme yaparlar.
Örnek: Kalamar, Midye, Ahtapot, Mürekkep balığı, Salyangoz
5) Eklem Bacaklılar:
✔ En fazla tür çeşidi bulunan hayvan grubudur.
✔ Kabuklular, örümcekler, böcekler ve çok ayaklılar olmak üzere dört gruptan oluşur.
a) Kabuklular:
✔ Dış iskelete sahiplerdir.
✔ Suda yaşar ve solungaç solunumu yaparlar.
✔ Ayrı eşeylidirler.
Örnek: Istakoz, yengeç, karides, su piresi…
b) Örümcekler:
✔ Baş ve göğüs bölgesi kaynaşmış ve karın bölgesi olmak üzere vücutları iki segmentten oluşmuştur.
✔ Göğüs segmentinden dört çift eklemli üye çıkar.
✔ Kitapsı akciğer solunumu yapar.
✔ Ayrı eşeylidirler.
Örnek: Örümcek, akrep, kene, tarantula…
c) Böcekler:
✔ Hayvanlar aleminin en fazla türe sahip grubudur.
✔ Kitinden oluşmuş dış iskeletleri vardır.
✔ Vücutları baş, göğüs ve karın olmak üzere üç segmentten oluşmuştur.
✔ Üç çift eklemli bacakları vardır.
✔ İki çift kanatları vardır. (Genellikle) Kanatlarının olması dünya üzerinde çok fazla yayılım göstermelerine neden olmuştur.
✔ Bir çift antenleri vardır. Bu nedenle duyu organları gelişmiştir.
✔ Açık kan dolaşımı görülür.
✔ Trake solunumu yaparlar.
✔ Malpighi tüpü adı verilen boşaltım organları vardır.
✔ Başkalaşım geçirirler. (Metamorfoz)
✔ Karaya çok iyi uyum sağladıklarından azotlu boşaltım ürünü ürik asittir.
✔ Çizgili kaslara sahiplerdir. Bu nedenle çok hızlı hareket edebilirler.
✔ Ayrı eşeylidirler.
Örnek: Arı, sinek, uğur böceği, kelebek…
d) Çok Ayaklılar:
✔ Karada ve nemli yerlerde yaşarlar.
✔ Vücutları uzun ve segmentlidir. Her segmentten bir ya da iki çift eklemli üye çıkar.
✔ Trake solunumu yaparlar.
Örnek: Çıyan, kırkayak…
6) Derisi Dikenliler:
✔ Denizlerde yaşarlar.
✔ Kalker yapılı iç iskeletleri vardır.
✔ Vücutlarının alt kısmında bulunan ayakları ile aktif olarak yer değiştirebilirler.
✔ Solungaç solunumu yaparlar.
✔ Ayrı eşeylidirler.
✔ Rejenerasyon ile eşeysiz üreme yaparlar.
Örnek: Deniz hıyarı, Deniz kestanesi, Deniz yıldızı…
Sıradaki konu: Omurgalı Hayvanlar