Önceki konu: Madde ve Enerji Akışı
Madde Döngüleri
Madde Döngüleri
Ekosistemde yer alan maddeler organik ve inorganik formlarına sürekli dönüşerek döngü halindedir.
En önemli madde döngüleri
✔ Su döngüsü
✔ Karbon döngüsü
✔ Azot döngüsü
Su, karbon ve azot döngüsü atmosfer ile yeryüzü arasında gerçekleşir.
SU DÖNGÜSÜ
Buharlaşma, yoğunlaşma, yağış, fotosentez ve solunum olayları ile su katı sıvı ve gaz formuna dönüşerek yeryüzü ile atmosfer arasında dönüşüm geçirir.
KARBON DÖNGÜSÜ
✔ Atmosferde C; CO ve CO2 halinde bulunur.
✔ CO2, özümleme reaksiyonları ile ototroflar tarafından organik madde haline getirilir. Beslenme yolu ile diğer canlılara geçer ve solunum ile yeniden atmosfere ulaşır.
✔ Ayrıca yanma olayları da atmosferdeki CO2 miktarını artırır.
AZOT DÖNGÜSÜ
✔ Atmosferde bulunan azot gazı çeşitli doğa olayları ve azot bağlayıcı bakteriler ile yeryüzüne aktarılır.
✔ Fotosentez ve kemosentez reaksiyonları ile ototroflar tarafından organik madde haline getirilir.
✔ Beslenme yolu ile heterotroflara geçer.
✔ Canlıların ölmüş vücut parçaları, ölüleri ve dışkılarının saprofitler tarafından parçalanması sonucu yeniden inorganik hale gelir. Bu olaya pütrifikasyon denir.
✔ Saprofit faaliyetleri ile açığa çıkan NH3, nitrit bakterileri ile nitrite (NO2); nitrit ise nitrat bakterileri ile nitrata (NO3) dönüştürülür. Bu canlılara genel olarak nitrifikasyon bakterileri denir. Olaya ise nitrifikasyon denir. Nitrifikasyon bakterileri nitrifikasyonu kemosentez ile gerçekleştirmektedir. Nitrifikasyon bakterileri ile tekrardan kullanılabilir azot tuzları oluşur.
✔ Yeryüzünde dönüşümü tamamlanmış olan azotun yeniden atmosfere aktarılması ise kemoototrof olan denitrifikasyon bakterileri tarafından gerçekleştirilir. Bu olaya denitrifikasyon denir.
Sıradaki konu: Çevre Sorunları
Tablet Versiyonu
Özel Ders
Sorular
1) I. Buharlaşma
II. Yoğunlaşma
III. Solunum
IV. Fotosentez
Yukarıda verilen olaylardan hangisi atmosferdeki su miktarını azaltır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve IV E) I, II ve III
2) I. Saprofit faaliyetleri
II. Fotosentez
III. Kemosentez
IV. Hücresel solunum
V. Fosil yakıtların yanması
Yukarıda verilen olaylardan hangisi atmosferdeki CO2 miktarını artırır?
A) I ve II B) IV ve V C) I, II ve III
D) I, IV ve V E) II, III ve V
3) Ölmüş otçul bir memelinin karaciğer hücresinde bulunan bir proteinin N atomları işaretleniyor.
İşaretli N atomlarının atmosferdeki azot gazının yapısında rastlanılması sürecinde;
I. Kemosentez
II. Oksijenli solunum
III. Hidroliz
olaylarının gerçekleşme sırası aşağıdakilerden hangisidir?
A) I – II – III B) I – III – II C) II – I – III
D) III – I – II E) III – II – I
4) I. Yıldırım
II. Azot bağlayıcı bakteriler
III. Denitrifikasyon
Yukarıda verilen olaylardan hangileri atmosferdeki azot miktarının azalmasını sağlar?
A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I,II ve III
5) Ototrof yapısında bulunan bir azot atomunun azot gazı haline dönüşümü sırasında aşağıda verilen olaylardan hangisi en son gerçekleşir?
A) Denitrifikasyon bakterilerinin faaliyetleri
B) Azot bağlayıcı bakterilerin faaliyetleri
C) Nitrit bakterilerinin faaliyetleri
D) Nitrat bakterilerinin faaliyetleri
E) Saprofit faaliyetleri