Önceki konu: Monohibrit ve Dihibrit Çaprazlama
Kontrol Çaprazlaması-Eş Baskınlık-Kan Grupları
Diğer video izleme seçenekleri
PDF İndir
KONTROL ÇAPRAZLAMASI
✔ Baskın fenotipli bir bireyin genotipini bulmak amacı ile aynı karakter bakımından çekinik fenotipli bir bireyle çaprazlanmasına kontrol ya da test çaprazlaması denir.
✔ Kontrol çaprazlaması ile istenilen türler ıslah edilebilir.
EŞ BASKINLIK (KODOMİNANTLIK)
✔ Allel genler arasındaki baskınlığı eşit olması durumudur.
✔ Aralarında eş baskınlık olan genler heterozigot durumdayken birbirleri üzerine baskınlık kuramazlar. Bu durumda her iki geninde özelliğini taşıyan üçüncü bir fenotip meydana gelir.
✔ İnsanlarda görülen AB ve MN kan grubu eş baskınlık sonucu oluşmuştur.
ÇOK ALLELLİK
✔ Bir karakterin oluşumundan sorumlu allel sayısının ikiden fazla olmasıdır.
✔ Diploit kromozomlu hücrelerde bir karakterin oluşumu ile ilgili en fazla iki çeşit allel bulunabilir.
✔ Genotip Çeşit Sayısı: n(n+1)/2
✔ Fenotip Çeşit Sayısı: n (alleller arasında eş baskınlık varsa; n+eş baskınlık durumları)
KAN GRUPLARI
AB0 KAN GRUBU
✔ İnsanlarda kan nakillerinde görev alan kan gruplarından biridir.
✔ A, B ve 0 geninin çok allelliği ile kontrol edilir.
✔ A geni ile B geni birbirine eş baskındır. 0 geni ise çekinik gendir. A = B > 0
✔ Genlerin farklı genotipler ile yan yana gelmesi ile 4 farklı fenotipte kan grubu oluşur. (A, B, AB ve 0)
Antijen (Aglütinojen): Bir canlıya dışarıdan giren yabancı proteindir.
Antikor (Aglütinin): Bağışıklık sisteminin antijene karşı ürettiği protein yapılı savunma proteinidir.
RH KAN GRUBU
✔ İnsanlarda kan nakillerinde dikkat edilen diğer kan grubu Rh dır.
✔ Rh proteinine sahip olmak (R), Rh proteinine sahip olmamaya (r) tam baskındır. R>r
KAN UYUŞMAZLIĞI (ERİTROBLASTOSİS FETALİS)
✔ A-B-0 kan grubu farketmeksizin, annenin Rh (-), babanın Rh (+) ve çocuğun Rh (+) olması durumudur.
✔ Annenin kanında bulunan D antikoru, çocuğa geçerek çocuktaki Rh antijenlerini çökeltmeye başlar, bu durumda çocukta ölü doğum, düşük ya da sakatlıklar görülebilir.
✔ Bu durumdan korunmak için kan uyuşmazlığı ihtimali olan ailelerde annenin hamilelik döneminde aşı olması gerekmektedir.
Sıradaki konu: Eşeye Bağlı Kalıtım